بررسی تاریخچه شکل گیری فتوشاپ و کاربردهای آن

فتوشاپ معروف‌ترین و حرفه‌ای‌ترین نرم افزار گرافیکی دنیا برای ویرایش عکس و طراحی گرافیک است که کاربران زیادی را به سمت خودش جذب کرده است. فتوشاپ (به انگلیسی photoshop، به معنی نما‌پرداز یا کارگاه عکس) یک پردازشگر گرافیکی است که به‌دست شرکت Adobe گسترش یافته و برای ایجاد، ترکیب، ویرایش، بازسازی، روتوش، ماسک یا دگرگونی تصاویر به‌کار می‌رود. کار اصلی این نرم افزار، تدوین و ادیت عکس است که می‌توان با امکانات موجود در این نرم افزار در عکس‌ها تغییرات بسیار زیاد و متنوعی به وجود آورد.

تاریخچه‌‌ی فتوشاپ

در سال ۱۹۸۷ فردی به نام توماس نول که دانشجوی دکترای رشته computer vision بود روی برنامه‌ای کار می‌کرد که تصاویر طیف خاکستری کامپیوتر را روی مانیتور‌های سیاه وسفید نمایش دهد. این برنامه تنها یک سر گرمی برای او بود ولی در حین کار توجه جان، برادر توماس به این برنامه جلب شد. او در آن زمان در شرکت (Industrial Light and Magic) کار می‌کرد که‌ بزرگترین و معتبر‌ترین شرکت فیلم‌سازی درشهر مارین کانتری کالفرنیا و مرکز جلوه‌های ویژه ی تصاویر بود. زمانی که جان مطلع شد که برادرش روی این برنامه کار می‌کند به او پیشنهاد داد که با برنامه‌اش (Display) تصاویر دیجیتالی تولید کند. جان روش استفاده از Display را بلد نبود‌، روزی تعدادی عکس از کامپیوتر محل کارش آورد و در کامپیوتر خودش آن‌ها باز کرد اما تصاویر خیلی تیره دیده می‌شدند از برادرش توماس پرسید که آیا می تواند میزان شفافیت این عکس‌ها را تغییر دهد. همین سوال ساده جرقه‌ای شد برای تولید نرم افزار قدرتمندی به نام فتوشاپ.
توماس نول (Thomas Knoll) مهندس نرم‌افزار ساکن آمریکا و فارغ التحصیل از دانشگاه میشیگان به همراه برادرش جان نول (John Knoll) توسعه فتوشاپ را آغاز کرد. جان نول هم یکی از سازندگان اصلی فتوشاپ محسوب می‌شود.
جان روش استفاده از Display را نمی دانست. روزی تعدادی عکس از کامپیوتر محل کارش آورده و آن ها را در کامپیوتر خودش لود کرد اما خیلی تیره بودند از برادرش توماس پرسید می‌توانی مقدار شفافیت این عکس‌ها را بیشتر کنی؟
همین سوال بسیار ساده باعث شد که نرم افزار قدرتمندی به نام فتوشاپ به وجود آید. پس از مدتی جان به فکر فروش این نرم افزار جدید افتاد.

البته در آن زمان فروش چنین برنامه ای به همین سادگی نبود. پس از سال‌ها کار روی این برنامه در تابستان سال ۱۹۸۸ میلادی بلاخره جان به این نتیجه رسید که کاربرد برنامه ساخته شده به حدی از انتظار رسیده است که بتوان آن را با عنوان یک محصول تجاری استفاده کرد. آنها در سال ۱۹۸۸ نرم‌افزاری تحت عنوان Image Pro را خلق کردند. جان در آن موقع مشغول بازاریابی در شرکت سیلیکون بود. خیلی از شرکت‌ها شیفته برنامه آن‌ها شدند، اما شرکت بارنی اسکن از سایرین مشتاق‌تر بود. در نهایت جان و توماس با شرکت بارنی اسکن قرارداد بستند تا این نرم‌افزار را درکنار اسکنرهای این شرکت به فروش رسانند.
جان در دانشگاه میشیگان استاد بود‌، یک کامپیوتر Macintosh II را که از اولین مدل های رنگی بود از طریق دانشگاه تهیه کرد.با خریدن کامپیوتر برادر جان کار روی برنامه را آغاز کرد و هر دو چند ماه متوالی روی این برنامه کار کردند تا بتوانند قابلیت هایش را توسعه دهند. مثلا تلاش می‌کردند کاری انجام دهند که برنامه از چندین فرمت متفاوت پشتیبانی کند. توماس کدهایی برای ذخیره کردن و خواندن فرمت‌های متفاوت رنگدانه‌ها را به برنامه‌ اضافه کرد که این کد‌ها بعدها تبدیل شد به فیلترهای plug-in تصویرهای نقشه بیتی. بعد از گذشت مدتی توماس موفق به ساخت ابزاری به نام ( Selection Tool) شد که می‌توانست مناطق رنگی را از هم مجزا کند. او همینطور موفق شد قابلیت های level و Hue and saturation را فرا هم کند.
در تابستان ۱۹۸۸جان وقتی احساس کرد برنامه کاربردی شده و می توانند به عموم عرضه گردد تصمیم گرفت که آن را به عنوان یک محصول تجاری به فروش برساند. در این زمان توماس به این فکر افتاد که نام مناسبی برای نرم افزار انتخاب کند، بارها و بارها آن را تغییر داد، تا بالاخره نام فتوشاپ را برای آن انتخاب کرد. البته هیچ‌وقت معلوم نشد که این نام برگرفته از چه‌چیزی بوده است.

نرم افزار فتوشاپ محصول کدام شرکت است؟

بعد از نام گذاری برنامه، جان به دنبال یافتن شرکتی معتبر رفت تا بتواند روی نرم افزار فتوشاپ سرمایه‌گذاری کند. در نهایت این دو برادر موفق شدند با شرکت Barneyscan وارد مذاکره شوند و نظر آن‌ها را به خود جلب کنند، اولین نسخه این برنامه یک بر نامه‌ی الحاقی برای اسکنر ها بود که وارد بازار شد. در حدود دویست کپی از اولین نسخه به فروش رسید. بعد از آن جان فتوشاپ را به شرکت اپل معرفی کرد و مهندسان اپل از او خواستند که یک کپی از نرم‌افزار را در اختیار آن‌ها بگذارند تا این شرکت تحقیقات لازم را بر روی آن انجام دهد. این پیشنهاد توسط کارشناسان اپل و تایید آن‌ها برای فتوشاپ به نوعی یک تبلیغ غیرمستقیم محسوب می‌شد و دید عموم را نسبت به این برنامه‌ بهتر می‌کرد. در این زمان جان برای فروش فتوشاپ به شرکت Adobe مراجعه کرد و Russel Brown مدیر شرکت Adobe تحت تاثیر قابلیت‌های فوق‌العاده‌ فتوشاپ قرار گرفت و  قراردادی بین آن‌ها تنظیم شد و طی این قرارداد، شرکت Adobe حق پخش فتوشاپ را از آن‌ها خرید و شرکت Adobe و ماجرای فتوشاپ از همان‌جا آغاز شد.

جان طی این قرارداد تنها حق توزیع فتوشاپ را به شرکت Adobe واگذار کرد و Russel Brown هم قبول کرد که نام فتوشاپ بر روی این برنامه باقی بماند. جان و توماس نیز کار بر روی فتوشاپ را دوباره آغاز کردند تا قابلیت‌های آن را در نسخه‌های بعد آن افزایش دهند. همزمان با توماس که در حال نوشتن کدهای اصلی برای قابلیت‌های فتوشاپ بود، جان نیز در کالیفرنیا به نوشتن کدهایی مشغول بود که می‌توانستند به عنوان plug-inهایی برای خلق جلوه‌های تصویری استفاده شوند. 
اعضای شرکت Adobe اکثرا کار آنها را بی فایده می دانستند و فتوشاپ را صرفا یک ابزار ویرایشگر تصویر می دیدند که فقط قادر به ترمیم و باز سازی تصاویر است. جان به نظرات آن ها توجهی نشان نداد و به نوشتن کدها ادامه داد که بعدها به یکی از قدرتمندترین ابزارهای فتوشاپ تبدیل شد.
 

تولید و گسترش فتوشاپ در شرکت Adobe Systems Incorporated

عملیات توسعه فتوشاپ در سال ۱۹۸۹ همچنان ادامه داشت تا در نهایت تمام زحمات آن دو در سال ۱۹۸۹ به ثمر رسید و نسخه ی یک فتوشاپ با تمام کاستی هایش وارد بازار شد. به همین دلیل بلافاصله نسخه ی بهبود یافته ۷.۰.۱  را وارد بازار کردند تا ضعف های آن را پوشش دهند ولی باز هم فتوشاپ نسبت به نرم افزار های رقیب  مانند ColorStudio وضع بسیار بهتری داشت. فتوشاپ با داشتن امکانات بی نظیر مانند Help و محیط کاربری ساده به سرعت در بین مخاطبان محبوبیت یافت. در آن زمان نرم افزار ColorStudio یکی از جدی ترین رقیبان نرم افزار فتوشاپ بود. این رقابت  تا جایی ادامه داشت که Macworld طی یک مقاله به مقایسه ی این دو نرم افزار پرداخت ، و با برنده شدن نرم افزار فتوشاپ در این مقایسه صورت گرفته، بزرگ ترین رقیب فتوشاپ از میدان خارج شد.
پس از کسب این موفقیت نسخه ی دوم فتوشاپ به بازار ارائه شد و شرکت Adobe یک شرکت استاندارد و مطمئن برای محصولات گرافیکی شناخته شد. فتوشاپ شروع به جهانی شدن کرده بود، به همین دلیل نیاز داشت که مهندسان خلاق بیشتری با ایده های متفاوت روی امکانات آن کار کنند. از قابلیت های جدید و فوق العاده ی نسخه ی دوم فتوشاپ امکان رستر کردن فایل ها برای نرم افزار گرافیک برداری ادوب  (Illustrator) ، پذیرش فایل های چهار رنگ CMYK و ارائه ابزار Pen بود .

 نرم افزار فتوشاپ در Microsoft Windows

با عرضه ی نسخه ی چهارم در نوامبر ۱۹۹۶ همه شگفت زده شده بودند. فتوشاپ به یک نرم افزار متمایز تبدیل شده بود. شبکه های خبری شروع به انعکاس اخبار نسخه ی جدید نرم افزار کردند. در کنفرانسی که در سال ۱۹۹۷ برگزار شد  هراسیمچوک و Katja Rimmi که طراح اول رابط کاربری فتوشاپ ۰.۵ بود با تعدادی از گرافیست‌های بزرگ جهان ملاقات کرد آنها انتخاب شده بودند که به عنوان آزمایش‌کننده‌ نسخه‌ بتا نرم افزار را بررسی کنند. در آن همایش هراسیمچوک با بیان یکی از بزرگترین ایده‌های ادوبی همه‌ ی حاضران را در وحشت انداخت آن ایده، پالت History بود. بالاخره اولین نسخه‌ از آلفای ۰.۵ با قابلیت های فراوان وارد بازار شد، پالت History همه‌ ی کاربران را متعجب کرده بود. پس از آن نسخه‌ دوم آلفا ۰.۵ با قابلیت های بسیار بیشتر و پیچیده‌تری به بازار ارائه شد. در نهایت انتشار نسخه ی پنجم مانند یک انقلاب در این صنعت بود که تمام گزینه ها در آن لحاظ شده بود. در واقع هر گزینه ای را که کاربران باز می کردند باعث شگفتی آنها میشد.
فتوشاپ در‌حال رشد و کامل شدن بود  با اضافه شدن مدیریت رنگ های تصاویر Color Management  سروصدای زیادی به پا شد یک موهبت بسیار بزرگ برای گرافیست ها به حساب می آمد. فتوشاپ ۵/۵ و همینطور نسخه ی ششم فتوشاپ یک نرم افزار بسیار قدرتمند شده بود .وشرکت Adobe به اوج روزهای کاری و قدرت خود رسیده بود .نسخه های بعدی نرم افزار (نسخه ی ۰.۷ و ۰.۸) با تغییرات بسیار جزئی به همراه سایر محصولات ادوبی در یک مجموعه با نام Cs به بازار وارد شد.

ویژگی‌های نرم افزار فتوشاپ

در سال‌های اخیر فتوشاپ به عنوان بهترین برنامه‌ی گرافیکی و ویرایش عکس شناخته شده است. هر تغییر یا ویرایشی که تصور کنید با فتوشاپ قابل انجام است.  Adobe Photoshop همچنین ارتباط قوی با دیگر نرم‌افزار های Adobe برای ویرایش، ساخت انیمیشن و CD های آموزشی دارد. فرمت اختصاصی فایل‌ها در فتوشاپ (PSD) است که می‌تواند به Image Ready ،Illustrator ،Premiere، After Effects و Encore DVD منتقل شود.
فتوشاپ می تواند با چندین مد رنگی سر و‌ کار داشته باشد:

• مد رنگی RGB مخصوص نمایشگر
• مد رنگی LAB
• مد رنگی CMYK مخصوص چاپ افست
• مد رنگی سیاه و سفید
• مد رنگی Bitmap
• مد رنگی Duotone

مهم‌ترین اندازه‌های مورد پشتیبانی این نرم‌افزار پیکسل، سانتیمتر، میلیمتر و اینچ است. همین‌طور می‌توان گفت که فتوشاپ تقریبا تمامی فرمت‌های ذخیره‌سازی و خواندن تصاویر را پشتیبانی می‌کند که مهم‌ترین آن ها PNG، JPEG، TIFF، GIF است. همان‌طور که گفته شد فرمت اختصاصی این نرم افزار PSD نام دارد.

کاربردهای فتوشاپ

فتوشاپ برای تمام کسانی که با هنر سروکار دارند لازم است. این نرم افزار ابزاری است برای تمام کسانی با گرافیک ثابت و حتی متحرک سروکار دارند مثل گرافیست‌ها، ناشرین کتاب و مجلات، چاپخانه‌ها و شرکت‌های تبلیغاتی، طراحان سایت، عکاس‌ها، نقاشان هنری طراحان نرم افزارها، انیمیشن سازها و …  بنابراین در زمان تکنولوژی حال فتوشاپ یک نرم‌افزار به حساب نمی‌آید بلکه یک صنعت به شمار می‌آید. هرچند نرم افزار فتوشاپ برای ویرایش عکس‌ها جهت چاپ روی کاغذ طراحی بود اما به دلیل تنوع ابزارهایی که دارد به طور فزاینده‌ای در تولید و ویرایش عکس‌ها در فرمت‌های دیجیتال مخصوصا برای استفاده از وب استفاده می‌شود. 
فتوشاپ در اقتصاد و معرفی کارهای موسسات و شرکت‌ نیزها نقش به‌سزایی دارد. تمامی شرکت‌ها، موسسات، ادارات و.... برای تبلیغات حداقل یک تصویر تبلیغاتی با فتوشاپ درست کرده و به‌صورت های گوناگون مثل نصب بر روی بیلبورد در معابر عمومی، تراکت، کارت ویزیت و.... در معرض نمایش مردم می‌گذارند. این تبلیغات نقش بسیار مهمی در بازار کسب و کار و جلب نظر مشتریان را دارد.

• کاربرد فتوشاپ در عکاسی

امروزه می‌توان به جرات گفت تمامی عکس ها از طریق کامپیوتر تهیه، توزیع و حتی مونتاژ می‌شوند. گاهی ما می‌توانیم با دوربین عکاسی و یا راحت‌تر با دوربین گوشی همراه خود از مناظر و .... عکس بگیریم، حال برای اینکه این عکس زیبایی اش دوچندان شود نیاز داریم تغییراتی در آن اعمال کنیم مثلا جلوه‌هایی از نور به آن اضافه کنیم یا حتی بعضی از اجزای درون تصویر را حذف یا اضافه نماییم، نور زمینه را کم یا زیاد کنیم و از این قبایل تغییرات که همه ی این‌ها فقط از طریق نرم افزار قدرتمند فتوشاپ امکان پذیر است.
گاهی شما عکس‌هایی کهنه و قدیمی دارید که خیلی با ارزش و مهم هستند. ممکن است این عکس‌ها بر اثر گذر زمان آسیب دیده باشد و حتی نیمی از عکس بصورت کامل از بین رفته باشد. گاهی براثر پارگی و تاخوردگی به عکس آسیب رسیده و مثل روز اول نیست. با ابزار روتوش در نرم افزار فتوشاپ می توان کاملا این نواقص را برطرف نمود و عکس را مثل روز اول طراحی کرد. علاوه بر ترمیم عکس‌های آسیب دیده با این نرم افزار میتوان عکس‌های سیاه سفید قدیمی را رنگی کنیم.همچنین کاهش حجم عکس بدون افت کیفیت در این نرم افزار امکان پذیر است.

• کاربرد فتوشاپ در معماری

فتوشاپ از جمله نرم‌افزارهای کاربردی برای رشته معماری است. معماران نیز برای بیان طرح های خود لازم است با ابزارهایی هم چون فتوشاپ ایده‌ها و طراحی‌های خود را ارائه نمایند. از جمله کاربردهای مهم این نرم افزار برای معماران در مباحث شیت‌بندی و پست پروداکشن می‌باشد. طبق دروس ارائه شده در چارت آموزشی رشته تحصیلی معماری، معماران چه در دوران تحصیل، چه در بازار کار لازم است طراحی های خود را با استفاده از نرم افزارهای مدل سازی به تصویر بکشند. فتوشاپ در مبحث پست پروداکشن امکان نورپردازی و نسبت دادن جنس و مصالح مورد نظر طراح به طرح را ایجاد می‌کند. هم‌چنین جهت ارائه طرح در قالب شیت‌های طراحی، فتوشاپ این امکان را فراهم می‌کند که پس زمینه‌های دلخواه برای چیدمان‌های مختلف نقشه ها و عکس‌ها توسط کاربر ایجاد شوند.

چگونه فتوشاپ را نصب و استفاده کنیم؟

این برنامه مانند سایر نرم‌افزارها دارای مراحلی برای نصب است:
 ابتدا باید سی دی نرم‌افزار را در دستگاه قرار دهید و بعد روی آیکون setup در خود سی‌دی کلیک نمایید یا اگر نرم‌افزار را دانلود کرده باشید روی آیکون setup کلیک نمایید. در ضمن باید توجه داشته باشید که کامپیوتر شما برای نصب فتوشاپ از حداقل نیازمندی‌های این نرم‌افزار همچون CPU مناسب ، کارت گرافیک ، RAM، فضای هارد و … برخوردار باشد، هر چه سیستم شما سخت افزار قدرتمند تری داشته باشد برای کار بر روی پروژههای سنگین مناسب تر است.
قبل از شروع نصب ابتدا اتصالتان به اینترنت را قطع کنید سپس بعد از اتمام نصب و کرک کردن برنامه آن را مجدد وصل نمایید .بعد از کلیک روی آیکون setup کادری با عنوان «Adobe Installer» نمایان می‌شود و اجازه دهید تا پروفایل سیستم چک شود. در پنجره جدید، روی گزینه «Try» کلیک نمایید تا به‌صورت Trial نصب شود. پس از انتخاب زبان، روی گزینه «Install» کلیک نمایید تا فرایند نصب آغاز شود. سپس با توجه به نوع فایلی که دانلود یا خریداری کرده‌اید، عملیات کرک را انجام دهید و از کار با فتوشاپ لذت ببرید.

جمع‌بندی: نرم‌افزار فتوشاپ

ایده اولیه فوتوشاپ را دو برادر به نام‌های توماس و جان نول مطرح کردند و توسط شرکت Adobe گسترش یافت. نرم‌افزار فوتوشاپ یکی از کاربردی‌ترین برنامه‌ها در کارهای هنری و معماری است و امروزه در بسیاری از کسب‌و‌کارها استفاده می‌شود. فتوشاپ برای تمام کسانی که با هنر سروکار دارند لازم است. فتوشاپ  یک پردازشگر گرافیکی است که به‌دست شرکت Adobe گسترش یافته و برای ایجاد، ترکیب، ویرایش، بازسازی، روتوش، ماسک یا دگرگونی تصاویر به‌کار می‌رود. در این مقاله به تاریخچه و همچنین روند تکاملی این نرم‌افزار و کاربردهای فتوشاپ و روش نصب نرم‌افزار فتوشاپ پرداختیم.