فاصله زمین تا ماه

انسان از دیرباز تا کنون به دنبال کشف جهان اطراف خود بوده و به موضوعاتی چون کهکشان‌ها و اجرام آسمانی علاقه دارد و به مطالعه ی آن‌ها می‌پردازد. ماه، تنها قمر سیاره ی زمین، یکی از مهم‌ترین اجرام آسمانی است به طوری که اگر وجود نداشت، امکان زندگی روی زمین تقریباً به صفر می‌رسید.

ما با دیدن آسمان شب و ماه درخشان در آسمان، حتماً سوالات متعددی برایمان پیش می‌آید که فاصله زمین تا ماه چقدر است؟ آیا سیاره‌ی زمین به جز ماه، قمر دیگری دارد؟ آیا ماه روز و شب دارد؟ آیا ماه جو دارد؟ آیا شرایط زندگی بر روی ماه برای انسان فراهم است؟ چرا آسمان ماه تاریک است؟ آیا در ماه آب وجود دارد؟ علت ناهموار بودن سطح ماه چیست؟ وسوالاتی از این قبیل. ما سعی کرده‌ایم به بخشی از سوالات اساسی درباره ماه در این مقاله از سایت جت پاسخ دهیم، با ما همراه باشید.

فاصله ماه تا زمین چقدر است؟

ماه، نزدیکترین جرم آسمانی به زمین است و حدود 384000 کیلومتر با زمین فاصله دارد. یعنی چیزی در حدود یک برج 128 میلیون طبقه! یا 7500 برابر مسیر تهران-کرج! این فاصله حدوداً 30 برابر قطر زمین است. (شعاع زمین = 6371 کیلومتر) اگر شما با سرعت نور (حدوداً 108×3 متر بر ثانیه) از زمین به سمت ماه حرکت کنید، 1.28 ثانیه طول می کشد تا به ماه برسید امّا اگر با سرعتی که در اتوبان حرکت می کنید (مثلاً 108 کیلومتر بر ساعت) به سوی ماه به راه بیفتید، 148 روز زمان می‌برد تا به ماه برسید!

جالب است بدانید که از نظر زمانی، آهسته‌ترین مأموریت به ماه، 1 سال و 1 ماه و 2 هفته و سریع‌ترین آن 8 ساعت و 35 ثانیه طول کشیده است.

بیشتر بخوانید: هر فوت چند سانتی متر است

چگونه با استفاده از کاغذ، فاصله ماه تا زمین را طی کنیم

برای رفتن به کره‌ی ماه راه‌های زیادی وجود دارد ولی من می خواهم کم هزینه‌ترین راه را به شما پیشنهاد دهم. وسایل مورد نیاز: یک برگ کاغذ! می‌توانید از یک برگ روزنامه برای این منظور استفاده کنید. خب آماده‌اید؟! پس شروع می‌کنیم. اگر از روزنامه استفاده می‌کنید، ابتدا با دقت نگاه کنید که احیاناً ناسا آگهی  تحت عنوان "به یک فضانورد نیازمندیم." چاپ کرده است یا خیر. اگر چنین است سریعاً از این روش اقدام کنید چون من تضمین نمی‌کنم که با روش کاغذی من به نتیجه‌ی دلخواه برسید.

کاغذ را از وسط تا کنید و این کار را مرتباً تکرار کنید. اگر توانستید 45 بار کاغذ را تا کنید، پس تبریک می گویم، ضخامت کاغذ شما به اندازه‌ی فاصله ماه تا زمین شده است و برای رسیدن به ماه، فقط کمی پیاده‌روی (کاغذ نوردی) در پیش دارید. ولی اگر نتوانستید بیش از 10-11 بار کاغذ را تا کنید، اشکالی ندارد چون رکورد جهانی 12 تا است!

همه چیز درباره ماه

ماه تنها قمر زمین می‌باشد. قمر، جسمی آسمانی است که تحت تاثیر نیروی گرانش سیاره ای، در مداری به دور آن سیاره قرار می‌گیرد و به دور آن می‌چرخد. برای مثال مشتری، پنجمین سیاره ی منظومه ی شمسی، 79 قمر شناخته شده دارد که همگی به دور آن می‌چرخند.

ولی سیاره‌ی گرد و آبی کوچک ما، تنها یک قمر دارد و آن هم ماه است. امّا جالب است بدانید که ماه تا ابد تنها نمی‌ماند! طبق محاسبات دانشمندان و شهاب سنگ شناسان، حدود 770 سال دیگر، شهاب سنگی به زمین نزدیک می‌شود و در مدار زمین قرار می‌گیرد و همراه با ماه، زمین را به یک سیاره‌ی دو قمره تبدیل می‌کند. 
ماه مانند زمین، شب و روز دارد ولی این شب و روز تفاوت‌هایی با شب و روز زمینی دارد. طول شب و روز ماه دو هفته است. یعنی دو هفته شب است و دو هفته روز! همانطور که ما از زمین، ماه را مشاهده می‌کنیم و شاهد هلال و بدر آن در زمان‌های مختلف هستیم، از ماه نیز زمین به صورت هلال و گاهی هم بدر دیده می‌شود. دمای ماه به طور متوسط در شب °153- درجه‌ی سلسیوس و در روز °123+ درجه‌ی سلسیوس است و دلیل این اختلاف دمای چشمگیر، نبود اتمسفر در ماه است.

ماه به دلیل نیروی جاذبه‌ی ضعیفی که دارد، نمی تواند آب و هوا را در نزدیک خود نگه دارد و به اصطلاح، جوی تشکیل نمی‌دهد. به همین دلیل گرمای روز و سرمای شب نمی توانند توسط اتمسفر آن به تعادل برسند بنابراین شاهد اختلاف فاحش دمای روز و شب هستیم. یکی دیگر از پیامدهای نداشتن جو در ماه این است که پرتوهای نور با مولکول هوا برخوردی ندارند تا بتوانند توسط آن پراکنده شوند.

بنابراین آسمان ماه همواره سیاه است. یکی دیگر از پیامدهای خالی از جو بودن ماه این است که صدا به صدا نمی رسد! خب، می‌دانیم که صوت موجی مکانیکی است و امواج مکانیکی برای انتشار به محیط مادی نیاز دارند. پس در محیط ماه، نمی‌توان حرف زد اما در اثر برخورد مولکول‌های هوا با تار‌های صوتی ما می‌توانیم صحبت کنیم ولی نمی‌توان صدایی را شنید. یعنی اگر صدای آواز خواندنتان بد است، کره‌ی ماه بهترین گزینه برای تمرین آواز است!

صورتت مثل قرص ماه است! فحش یا تعریف؟!

مطمئناً تا به حال شنیده‌اید که به کسی که صورت زیبایی دارد، می گویند: صورتت مثل ماه است! و عموماً با شنیدن این جمله خوشحال می‌شوند و تشکر می‌کنند. امّا اگر این جمله را به یک اخترشناس گفتید و ناراحت شد، اصلاً تعجب نکنید. چرا؟! با خواندن توضیحات زیر متوجه می‌شوید چرا! 
بیش از 3.5 میلیارد سال پیش سطح ماه توسط شهاب سنگ‌های بزرگ و کوچک زیادی، بمباران شد و گودال‌های متعددی در سطح آن پدید آمد. این گودال‌ها که قطر برخی از آن‌ها به 300 کیلومتر هم می‌رسد، دهانه‌های برخوردی نام دارند. دهانه‌های آتشفشانی و دریاوارها هم که به شکل گودال های کوچکتر هستند، در سطح ماه وجود دارند. برخی از این دهانه‌ها با گدازه‌های آتشفشانی پر شده اند. دریاوارها که گاهی به آن‌ها دریا هم گفته می‌شود، فاکتور اصلی دریا شدن، یعنی آب، را ندارند! ولی با توجه به شکلی که دارند، شبیه به بستر دریاهای زمینی هستند و به آن‌ها دریا می‌گویند. 
با این تفاسیر، اگر یک فرد عادی بهتان گفت که صورتتان مثل ماه است، احتمالاً دارد از شما تعریف می‌کند و می‌توانید از او تشکر کنید، ولی اگر کسی که با نجوم سر‌ و‌ کار دارد، این جمله را به شما گفت، احتمالاً دارد جای جوش یا آبله مرغان‌های صورتتان را به جای برخورد شهاب سنگ‌ها به سطح ماه تشبیه می‌کند.

بیشتر بخوانید: تبدیل مایل به کیلومتر

نیمه پنهان ماه و گردش ماه به دور زمین

ما از روی زمین، همیشه یک سمت ماه را می‌توانیم ببینیم و نیمه پنهان ماه، از روی زمین قابل دیدن نیست. به قسمتی از ماه که از روی زمین قابل مشاهده نیست، نیمه تاریک ماه یا نیمه پنهان ماه می‌گویند. البته منظور از نیمه ماه، دقیقاً نصف نیست چرا که به دلیل چرخش بیضوی ماه، ما از روی زمین تقریباً قادر به مشاهده 59% از سطح ماه هستیم.
ماه دارای حرکت انتقالی و حرکت وضعی است. در حرکت انتقالی، ماه به دور زمین می‌گردد و در حرکت وضعی، ماه به دور خودش در حال چرخش است. فاصله‌ی بین رویت دو هلال ماه (دوره تناوب هلالی ماه) 29 روز و 12 ساعت و 44 دقیقه است و این یعنی در این مدت ما یکبار شاهد بدر ماه (ماه کامل) بوده‌ایم. زمانی ماه کامل می شود که نور خورشید، تمام نیمه ماه را که سمت زمین است، روشن کند.
با این توضیحات، متوجه شدیم که به دلیل یکسان بودن دوره تناوب حرکت انتقالی و حرکت وضعی ماه، ما تنها یک روی ماه را از روی زمین می‌بینیم و تقریباً هر 29 روز و نیم یکبار، شاهد یک دوره‌ی کامل از تکامل ماه و سپس هلالی شدن آن هستیم.

برای تعطیلات به ماه برویم یا نه؟!

وقتی در مورد کره‌ای به جز زمین حرف می‌زنیم، اولین سوالی که برایمان پیش می‌آید این است که آن کره شرایط زندگی دارد یا نه. یکی از فاکتورهای اصلی زندگی بر روی سطح کره‌ی دیگر، وجود آب بر روی آن کره است. اصطلاحاً وقتی قمر یا سیاره‌ای آب داشته باشد، به آن قمر یا سیاره‌ی زنده می‌گویند. حال سوالی که پیش می‌آید این است که ماه زنده است یا نه؟! یعنی در ماه، آب وجود دارد یا نه؟!

بر اساس برخی از شواهد، دانشمندان ادعا کرده‌اند که در قسمت قطب شمالی و جنوبی ماه که نسبت به قسمت استوایی آن، از اشعه فرابنفش مصون تر است، مقدار قابل توجهی آب یخ زده وجود دارد. با وجود آب بر روی ماه، نمی‌توان با قطعیت گفت که برای یک تعطیلات دو سه روزه می‌توان به ماه رفت چرا که اگر از حمله‌ی موجودات فضایی هم در امان باشیم! عدم وجود جو و دمای بالای روز و دمای پایین شب و... می‌تواند برای انسان مشکل ساز باشند. به همین دلیل ماه اصلاً جای جالبی برای گذراندن تعطیلات نیست و ایرانی‌ها، همچنان باید روی شمال حساب باز کنند تا یک سیاره یا قمر درست و حسابی و خوش آب و هوا پیدا شود!

بیشتر بخوانید: تبدیل فارنهایت به سانتیگراد

نتیجه گیری

با خواندن این مقاله متوجه شدیم که فاصله زمین تا ماه حدود 384000 کیلومتر است و ماه (فعلاً) تنها قمر زمین است. ماه به دلیل نداشتن جو و هزاران مشکل ناشی از نبود هوا، مکان مناسبی برای زندگی نیست و تفاوت‌های زیادی با سیاره‌ی زمین دارد. این ماهی که ما در آسمان می بینیم، همیشه یک روی خود را به ما زمینی ها نشان می‌دهد و نیمه تاریک آن از زمین قابل مشاهده نیست.

سطح ماه دارای حفره‌ها و گودال‌هایی است که حاصل برخورد شهاب سنگ‌ها به سطح ماه است و ماه برخلاف چیزی که از روی زمین می بینیم، اصلاً سطح صافی ندارد. در ماه صدا منتشر نمی‌شود و حتی نمی‌توان در آنجا حرف زد. خلاصه که ماه خیــلی قمر عجیبی هست و یک دنیا با زمین تفاوت دارد!